Katar u psa, katar u kota, czy choroba jamy nosowej?

Katar u psa, katar u kota, czy choroba jamy nosowej?
07-03-2025

Przy tak sformułowanym tytule należy zacząć od omówienia podstawowego objawu, czyli wypływu z nosa. Charakter, ilość wydzieliny oraz to czy wypływ jest jedno czy obustronny, bardzo często świadczy o przyczynie choroby i możliwościach terapii.

Spis treści:

1. Choroba wirusowa

2. Nowotwór, polipy, infekcja grzybicza

3. Krwawienie z nosa

4. Zakażenie górnych dróg oddechowych, koci katar

5. Objawy kociego kataru

6. Leczenie

7. Bakteryjne zapalenie jamy nosowej

8. Polipy nosogardzieli

9. Nowotwory jamy nosowej

Choroba wirusowa

Niewielka ilość wydzieliny o charakterze surowiczym (czyli nieco gęstsza i nieco bardziej lepka niż woda) jest zjawiskiem fizjologicznym, ale zwiększony wypływ świadczy  zwykle o zakażeniu wirusowym.

Wydzielina śluzowo-ropna cechuje powikłania bakteryjne chorób wirusowych. Jeśli towarzyszą jej objawy pochodzące z dolnych dróg oddechowych — kaszel i duszność, to przyczyna tkwi w dolnych drogach oddechowych — oskrzela i miąższu płuc.

Nowotwór, polipy, infekcja grzybicza

W przypadku gdy śluzowo-ropnemu wysiękowi towarzyszy krew wskazuje to na obecność nowotworu, polipów lub infekcji grzybiczej. Tu należy bardzo wyraźnie podkreślić, że bardzo często pierwotną przyczyną może też być proces toczący się w jamie ustnej — ropnie zębów  i ich powikłania (przetoki ustno-nosowa), ale wtedy proces ten trwa długo, pojawia się maceracja naskórka i utrata apetytu — od tej informacji opiekun zwykle zaczyna wizytę u lekarza weterynarii.

Krwawienie z nosa

krwawienie z nosa to najczęściej objaw urazu, nowotworzenia, grzybicy,  zaburzeń krzepnięcia (choroba von Willebranda), lub obecności ciała obcego.

Diagnostycznie bardzo ważne jest czy wypływ ma charakter jedno czy obustronny — choroby wirusowe i ich powikłania bakteryjne charakteryzują się wypływem z obu jam nosowych, natomiast polipy i ropnie z jednej. W przypadku nowotworów początkowo wypływ jest jedno, a w miarę pogłębiania się procesu obustronny.

Zakażenie górnych dróg oddechowych, koci katar

Najczęstszą chorobą jamy nosowej jest występujące u kotów zakażenie górnych dróg oddechowych. Jest to typowa choroba tła wirusowego, w 90% przypadków wywoływana przez koci herpeswirus (feline herpesvirus – FHV) i koci caliciwirus (feline calicivirus – FCV), poza tym powodować ją mogą Boradatella bronchiseptica i Chlamydophila felis. Z praktycznego punktu widzenia, należy przyjąć, że mamy do czynienia z ,,mieszanką wirusową’’ wywołującą zespół objawów klinicznych, opisywanych jako ,,katar koci’’. Wirus  FHV wnika do organizmu przez błony śluzowe nosa, jamy ustnej i spojówek, po czym namnaża się w błonie śluzowej jamy nosowej, małżowin nosowych, nosogardzieli i migdałków. Drogi wnikania FCV są podobne, ale ten replikuje się, przede wszystkim w błonie śluzowej jamy ustnej Wirusy są wydalane z wydzielinami z oczu, nosa i jamy ustnej, które są źródłem zakażenia dla innych kotów.

Objawy kociego kataru

Objawy kociego kataru. Rudy smutny kot w zbliżeniu. PO prawej logo pupilkarma.

Charakter i natężenie objawów klinicznych, są zależne od czasu jaki upłynął od momentu infekcji do chwili, w której właściciel zgłosił się do lekarza weterynarii, gdyż podstawowym problemem są powikłania bakteryjne, a nie pierwotna przyczyna choroby. Choroba w fazie, gdy ma czysto wirusowe tło, objawia się posmutnieniem, niewielkimi zaburzeniami oddychania, brakiem apetytu (prawdopodobnie wywołanym upośledzeniem węchu), zapaleniem spojówek z niewielkim wypływem o charakterze surowiczym i w zasadzie nie wymaga terapii. To wszystko prawda, lecz do gabinetu trafia niemal zawsze kot ,,powikłany’’, który leczenia już  wymaga. W takim przypadku objawy to: posmutnienie, brak apetytu,  niekiedy odwodnienie, gorączka, kichanie. Pojawia się zapalenie spojówek z wypływem o charakterze surowiczo-ropnym, ropnym lub krwistym, z biegiem czasu pojawia się ropne zapalenie i wrzód rogówki. Wypływ z nosa, początkowo o charakterze surowiczym, zmienia się w surowiczo-ropny, lub śluzowo-ropny, zasychający w okolicy lusterka nosowego, oraz pojawia się owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej. W przypadku braku leczenia może rozwinąć się zapalenie dolnych dróg oddechowych. Opisywano również objawy neurologiczne, ale występują one niezwykle rzadko.

Leczenie

Leczenie. Szary kot na stole. Przy nim ampułki z lekiem i strzykawka. Po prawej logo pupilkarma.

Terapia jest typowym leczeniem objawowym: stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania i leki podnoszące odporność. W przypadku odwodnienia i braku apetytu konieczna jest płynoterapia, a w skrajnych przypadkach karmienie przez sondę. Pokarm powinien być miksowany, jeśli jego spożywanie sprawia ból. Dobrze w takim przypadku sprawdzi się najlepszej jakości, delikatna karma mokra dla psa i karma mokra dla kota. Profilaktyka choroby to  wykonywane powszechnie szczepienie kotów.

Bakteryjne zapalenie jamy nosowej

 Z reguły jest wynikiem uszkodzenia bariery ochronnej błony śluzowej (najczęściej przez FHV) i  namnożenia się bakterii bytujących fizjologicznie w jamie nosowej. Zwykle stwierdza się wypływ o charakterze śluzowo-ropnym. Terapię najlepiej prowadzić na podstawie wyników badania bakteriologicznego, gdyż skład flory bakteryjnej jamy nosowej jest bardzo zróżnicowany. Antybiotyki stosuje się 7-10 dni w przebiegu ostrym,  a w przewlekłym  nawet 5-7 tygodni. Omawiając choroby jamy nosowej należy również wspomnieć o polipach (głównie u kotów) i nowotworach, czyli zmianach wytwórczych, pojawiających się w tej okolicy:

Polipy nosogardzieli

Polipy w nosogardzieli. Zbliżenie wystającego spod koca psiego nosa. Po prawej logo pupilkarma.

W postaci szypuły  są barwy różowej i  łatwo można pomylić je  ze złośliwym rozrostem nowotworowym. Polip to w istocie tylko naciek komórek zapalnych, tkanki łącznej włóknistej i nabłonka, a ich przyczyna ich powstawania nie jest znana. Objawy kliniczne zależą od jego umiejscowienia. W związku z tym może występować: chrapliwy oddech, duszność, wypływ z nosa o charakterze surowiczym, bądź śluzowo-ropnym. W przypadku gdy polip umiejscawia się w widocznym miejscu diagnostyka nie nastręcza problemu, ale zawsze konieczne jest pobranie materiału do badań histopatologicznych, rozstrzygających kwestię: ,,nowotwór czy polip?’’. Obecność niewidocznego dla oka rozrostu diagnozujemy za pomocą badań obrazowych – RTG i  endoskopii. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu polipów.

Nowotwory jamy nosowej

Większość nowotworów jamy nosowej ma charakter złośliwy — mięsak gruczolakorak, rak płaskokomórkowy (psy) i chłoniak (koty), nie są one związane z rasą  i występują częściej u starszych osobników. Objawy kliniczne są wynikiem umiejscowienia i inwazyjności nowotworów. Rosnący guz może zmniejszyć lub zablokować całkowicie światło jamy nosowej, deformować kości trzewioczaszki, podniebienia twardego i łuków zębowych. Guz, który obejmuje oczodół, powoduje zmiany w gałce ocznej.  Objawy neurologiczne występują przy rozroście guza w głąb sklepienia czaszki. Diagnostyka, poza objawami klinicznymi, obejmuje badania obrazowe i histopatologiczne,  uzupełnione, o ile to możliwe, o TK. Leczenie łagodnych nowotworów sprowadza się do ich usunięcia. W przypadku złośliwych, zabieg chirurgiczny powinien być uzupełniony o chemioterapię (i/lub radioterapię), z doświadczeń własnych autora wynika, że na taką specjalistyczną terapię psy i koty reagują bardzo dobrze.

O autorze
Dr hab. Piotr Sławuta
profesor UPWR, lekarz weterynarii, specjalista chorób psów i kotów, konsultant Pupil Instytutu Żywienia Zwierząt
Podziel się na:

Polecamy w sklepie

Powrót

Komentarze

Dodaj komentarz
Komentarz
Podpis
Adres e-mail
Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zatwierdź