Katar u psa, katar u kota, czy choroba jamy nosowej?

Przy tak sformułowanym tytule należy zacząć od omówienia podstawowego objawu, czyli wypływu z nosa. Charakter, ilość wydzieliny oraz to czy wypływ jest jedno czy obustronny, bardzo często świadczy o przyczynie choroby i możliwościach terapii.
Spis treści:
2. Nowotwór, polipy, infekcja grzybicza
4. Zakażenie górnych dróg oddechowych, koci katar
6. Leczenie
7. Bakteryjne zapalenie jamy nosowej
Choroba wirusowa
Niewielka ilość wydzieliny o charakterze surowiczym (czyli nieco gęstsza i nieco bardziej lepka niż woda) jest zjawiskiem fizjologicznym, ale zwiększony wypływ świadczy zwykle o zakażeniu wirusowym.
Wydzielina śluzowo-ropna cechuje powikłania bakteryjne chorób wirusowych. Jeśli towarzyszą jej objawy pochodzące z dolnych dróg oddechowych — kaszel i duszność, to przyczyna tkwi w dolnych drogach oddechowych — oskrzela i miąższu płuc.
Nowotwór, polipy, infekcja grzybicza
W przypadku gdy śluzowo-ropnemu wysiękowi towarzyszy krew wskazuje to na obecność nowotworu, polipów lub infekcji grzybiczej. Tu należy bardzo wyraźnie podkreślić, że bardzo często pierwotną przyczyną może też być proces toczący się w jamie ustnej — ropnie zębów i ich powikłania (przetoki ustno-nosowa), ale wtedy proces ten trwa długo, pojawia się maceracja naskórka i utrata apetytu — od tej informacji opiekun zwykle zaczyna wizytę u lekarza weterynarii.
Krwawienie z nosa
krwawienie z nosa to najczęściej objaw urazu, nowotworzenia, grzybicy, zaburzeń krzepnięcia (choroba von Willebranda), lub obecności ciała obcego.
Diagnostycznie bardzo ważne jest czy wypływ ma charakter jedno czy obustronny — choroby wirusowe i ich powikłania bakteryjne charakteryzują się wypływem z obu jam nosowych, natomiast polipy i ropnie z jednej. W przypadku nowotworów początkowo wypływ jest jedno, a w miarę pogłębiania się procesu obustronny.
Zakażenie górnych dróg oddechowych, koci katar
Najczęstszą chorobą jamy nosowej jest występujące u kotów zakażenie górnych dróg oddechowych. Jest to typowa choroba tła wirusowego, w 90% przypadków wywoływana przez koci herpeswirus (feline herpesvirus – FHV) i koci caliciwirus (feline calicivirus – FCV), poza tym powodować ją mogą Boradatella bronchiseptica i Chlamydophila felis. Z praktycznego punktu widzenia, należy przyjąć, że mamy do czynienia z ,,mieszanką wirusową’’ wywołującą zespół objawów klinicznych, opisywanych jako ,,katar koci’’. Wirus FHV wnika do organizmu przez błony śluzowe nosa, jamy ustnej i spojówek, po czym namnaża się w błonie śluzowej jamy nosowej, małżowin nosowych, nosogardzieli i migdałków. Drogi wnikania FCV są podobne, ale ten replikuje się, przede wszystkim w błonie śluzowej jamy ustnej Wirusy są wydalane z wydzielinami z oczu, nosa i jamy ustnej, które są źródłem zakażenia dla innych kotów.
Objawy kociego kataru
Charakter i natężenie objawów klinicznych, są zależne od czasu jaki upłynął od momentu infekcji do chwili, w której właściciel zgłosił się do lekarza weterynarii, gdyż podstawowym problemem są powikłania bakteryjne, a nie pierwotna przyczyna choroby. Choroba w fazie, gdy ma czysto wirusowe tło, objawia się posmutnieniem, niewielkimi zaburzeniami oddychania, brakiem apetytu (prawdopodobnie wywołanym upośledzeniem węchu), zapaleniem spojówek z niewielkim wypływem o charakterze surowiczym i w zasadzie nie wymaga terapii. To wszystko prawda, lecz do gabinetu trafia niemal zawsze kot ,,powikłany’’, który leczenia już wymaga. W takim przypadku objawy to: posmutnienie, brak apetytu, niekiedy odwodnienie, gorączka, kichanie. Pojawia się zapalenie spojówek z wypływem o charakterze surowiczo-ropnym, ropnym lub krwistym, z biegiem czasu pojawia się ropne zapalenie i wrzód rogówki. Wypływ z nosa, początkowo o charakterze surowiczym, zmienia się w surowiczo-ropny, lub śluzowo-ropny, zasychający w okolicy lusterka nosowego, oraz pojawia się owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej. W przypadku braku leczenia może rozwinąć się zapalenie dolnych dróg oddechowych. Opisywano również objawy neurologiczne, ale występują one niezwykle rzadko.
Leczenie
Terapia jest typowym leczeniem objawowym: stosuje się antybiotyki o szerokim spektrum działania i leki podnoszące odporność. W przypadku odwodnienia i braku apetytu konieczna jest płynoterapia, a w skrajnych przypadkach karmienie przez sondę. Pokarm powinien być miksowany, jeśli jego spożywanie sprawia ból. Dobrze w takim przypadku sprawdzi się najlepszej jakości, delikatna karma mokra dla psa i karma mokra dla kota. Profilaktyka choroby to wykonywane powszechnie szczepienie kotów.
Bakteryjne zapalenie jamy nosowej
Z reguły jest wynikiem uszkodzenia bariery ochronnej błony śluzowej (najczęściej przez FHV) i namnożenia się bakterii bytujących fizjologicznie w jamie nosowej. Zwykle stwierdza się wypływ o charakterze śluzowo-ropnym. Terapię najlepiej prowadzić na podstawie wyników badania bakteriologicznego, gdyż skład flory bakteryjnej jamy nosowej jest bardzo zróżnicowany. Antybiotyki stosuje się 7-10 dni w przebiegu ostrym, a w przewlekłym nawet 5-7 tygodni. Omawiając choroby jamy nosowej należy również wspomnieć o polipach (głównie u kotów) i nowotworach, czyli zmianach wytwórczych, pojawiających się w tej okolicy:
Polipy nosogardzieli
W postaci szypuły są barwy różowej i łatwo można pomylić je ze złośliwym rozrostem nowotworowym. Polip to w istocie tylko naciek komórek zapalnych, tkanki łącznej włóknistej i nabłonka, a ich przyczyna ich powstawania nie jest znana. Objawy kliniczne zależą od jego umiejscowienia. W związku z tym może występować: chrapliwy oddech, duszność, wypływ z nosa o charakterze surowiczym, bądź śluzowo-ropnym. W przypadku gdy polip umiejscawia się w widocznym miejscu diagnostyka nie nastręcza problemu, ale zawsze konieczne jest pobranie materiału do badań histopatologicznych, rozstrzygających kwestię: ,,nowotwór czy polip?’’. Obecność niewidocznego dla oka rozrostu diagnozujemy za pomocą badań obrazowych – RTG i endoskopii. Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu polipów.
Nowotwory jamy nosowej
Większość nowotworów jamy nosowej ma charakter złośliwy — mięsak gruczolakorak, rak płaskokomórkowy (psy) i chłoniak (koty), nie są one związane z rasą i występują częściej u starszych osobników. Objawy kliniczne są wynikiem umiejscowienia i inwazyjności nowotworów. Rosnący guz może zmniejszyć lub zablokować całkowicie światło jamy nosowej, deformować kości trzewioczaszki, podniebienia twardego i łuków zębowych. Guz, który obejmuje oczodół, powoduje zmiany w gałce ocznej. Objawy neurologiczne występują przy rozroście guza w głąb sklepienia czaszki. Diagnostyka, poza objawami klinicznymi, obejmuje badania obrazowe i histopatologiczne, uzupełnione, o ile to możliwe, o TK. Leczenie łagodnych nowotworów sprowadza się do ich usunięcia. W przypadku złośliwych, zabieg chirurgiczny powinien być uzupełniony o chemioterapię (i/lub radioterapię), z doświadczeń własnych autora wynika, że na taką specjalistyczną terapię psy i koty reagują bardzo dobrze.
Komentarze