Otyłość u kotów w znaczącej liczbie przypadków spowodowana jest przekarmianiem, a więc podawaniem nadmiernej ilości jedzenia, dostarczającego zbyt dużo energii pokarmowej.

Spis treści:

1. Przyczyny nadwagi u kotów

2. Odchudzanie kota – kiedy jest potrzebne

3. Jak odchudzić kota – ocena stanu i rozpoznanie otyłości

4. Jak odchudzić kota – co należy zrobić

5. Choroby towarzyszące otyłości u kotów

6. Jak odchudzić kota po kastracji i sterylizacji

7. Jak zapobiec nadwadze kota

 

Przyczyny nadwagi u kotów

 

Wśród głównych przyczyn pojawienia się nadwagi lub otyłości u kotów wskazuje się niewłaściwe zachowania opiekuna, który:

• nieumiejętnie dopasowuje ilość pokarmu do zapotrzebowania energetycznego kota,
• ignoruje fakt podawania dodatkowych kalorii w postaci przekąsek czy smakołyków,
• podaje jedzenie bez limitu, gdy kot zostaje w domu sam,
• zachęca czworonoga do jedzenia ponad miarę,
• podejmuje wielokrotne próby stosowania różnych diet,
• ulega żebraniu kota o pokarm.

Człowiek jednak nie jest jedynym źródłem problemów z nadmiarową wagą kota. Rasa także ma znaczenie. Większą skłonność do nadwagi mają rasy kotów krótkowłosych oraz koty rasy Manx. Jeśli chodzi o płeć zwierzęcia, to otyłość częściej występuje u kocurów po sterylizacji. Nie bez znaczenia jest bark ruchu, który jest bardzo istotny w przypadku kotów oraz karmienie bez limitu. Wiek kota także uznaje się za czynnik szczególnego ryzyka rozwoju otyłości. Grupą najbardziej narażoną na jej rozwój są koty w wieku 5-10 lat.

 

Odchudzanie kota – kiedy jest potrzebne

Po zakończeniu okresu wzrostu i osiągnięciu dojrzałości przez kota, jego waga powinna osiągnąć poziom optymalny. Po tym okresie masa ciała kota nie powinna się znacząco zmieniać. Niestety już w okresie wzrostu nieprawidłowe żywienie powoduje, że zwierzę waży za dużo, co sprzyja otyłości i chorobom układu szkieletowego. Na szczęście szybki wzrost i naturalne mechanizmy są w stanie uchronić koty przed problemem nadwagi. Aby całkowicie wyeliminować problem nadwagi u kotów, trzeba zrozumieć, że właściwe do wieku, kondycji i stanu zdrowia karmienie jest bardzo ważne. Optymalna waga kota nie powinna wynosić więcej lub mniej niż 10%. Nadwaga u kota pojawia się w chwili, gdy zwierzę przekracza optymalną masę ciała o 15%. Natomiast o otyłości u kota mówi się w chwili, gdy nadwyżka sięga 30%.

 

Jak odchudzić kota – ocena stanu i rozpoznanie otyłości

 

Ocenę stanu klinicznego kota dokonuje się w sposób wizualny oraz za pomocą badania palpacyjnego. Sylwetkę zwierzęcia ocenia się na linii żeber, tali oraz brzucha, w oglądzie grzbietowym i bocznym. System oceny stanu odżywienia zwierzęcia nazywany jest BCS (body conditio score) i ma 5- lub 9-stopniową punktację. Gruby kot lub mający nadwagę jest klasyfikowany w przedziale punktowym między 6 a 9 w skali 9-stopniowej. Każda zmiana o 1 punkt to wzrost lub spadek o 10-20% od normy, czyli wagi optymalnej. Skala rozszerzona daje większą dokładność w ocenie skrajnych przypadków. W najcięższym przypadku kot ma masywne pokłady tkanki tłuszczowej w obszarze klatki piersiowej, kręgosłupa i nasady ogona. Talia jest niewidoczna tak samo jak podkasanie brzucha. Tkanka tłuszczowa okala szyję i kończyny, a obrys brzucha jest znacząco powiększony.

Jak odchudzić kota – co należy zrobić

 

 Najważniejszą rzeczą jest ocena zapotrzebowania pokarmowego czworonoga, opierając się o wiek kota i czy jest on w okresie rozrodu. Takie podejście pozwoli uniknąć niedoborów lub nadwyżki określonych składników. Ocena ta da pełny obraz diety: czy jest pełnoporcjowa, zbilansowana i indywidualnie dopasowana do pacjenta. Następnie należy w pożywieniu dostarczyć zwierzęciu odpowiednią ilość energii, by powrócić do prawidłowego stosunku beztłuszczowej masy ciała do zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie. Ostatnim krokiem jest wybór diety. Karma dietetyczna dla kota przede wszystkim powinna być akceptowana i spożywana przez zwierzę, a z drugiej strony powinna spełniać oczekiwania opiekuna. Koty ze względu na małą objętość żołądka nie mogą przyjąć tak dużo energii w postaci karmy mokrej, w przeciwieństwie do pokarmu suchego. Im bardziej wilgotny pokarm, tym mniejsze ryzyko otyłości. Opiekun natomiast musi ściśle stosować się do zaleceń lekarza i nade wszystko pozostać konsekwentny w działaniu, ważne jest aby:

• precyzyjnie i dokładnie dawkować zalecane dzienne porcje pokarmu poprzez stosowanie wagi, a nie miarek lub kubeczków itp.,
• w przypadku wielu zwierząt w domu każde musi mieć swoją miskę oraz spokojne miejsce do jedzenia. W ten sposób uniknie się rywalizacji.

Bezpieczne odchudzanie kota powinno powodować utratę 1-2% masy ciała tygodniowo. Jeśli dieta kota przynosi pożądane efekty, kaloryczność i skład diety modyfikuje się, tak aby uzyskaną masę ciała utrzymać.

Aby wyliczyć zapotrzebowanie na energię u kota należy ilość energii bytowej przemnożyć przez współczynnik korekcji 0,8. Takie działanie pozwoli na zredukowanie dziennej dawki kalorii o 20%:

MER u kotów = 70 x (masa ciał w kilogramach)0,75  x 0,8 

 

Choroby towarzyszące otyłości u kotów

Otyłość u kotów to nie tylko kwestia estetyki. Nadmiarowe kilogramy źle wpływają na ogólny stan zdrowia zwierzęcia. Gruby kot nie tylko wygląda ociężale, ale staje się niezdarny, zaniedbuje higienę futra, a przez niemożność ruchu jest drażliwy i tkliwy. Choroby towarzyszące otyłości u kotów to:

• Trudności w oddychaniu – zespół Pickwicka
• Opór na insulinę
• Obniżona rezerwa sercowa
• Słabsza odporność na choroby zakaźne
• Choroba dolnych dróg moczowych (FLUTD)
• Nacieczenie tłuszczowe wątroby (stłuszczenie wątroby)
• Zwiększone ryzyko chirurgiczne przy znieczuleniu ogólnym, trudności techniczne podczas zabiegu, martwica tłuszczowa, spowolnienie gojenia się ran

Jak odchudzić kota po kastracji i sterylizacji

Najważniejsze jest ograniczenie kaloryczności pokarmu, standardowo sięgające 25-30%. Zapotrzebowanie na energię u kotów kastrowanych i sterylizowanych jest mniejsze, metabolizm kota ulega spowolnieniu. Szczególną uwagę na wagę kota należy zwrócić w okresie 8-15. tygodni po zabiegu. Jednak nie oznacza to, że później można wrócić do poprzedniej diety. Ważne jest ograniczenie energii, a nie rodzaj tłuszczu. U zwierząt kastrowanych, a zwłaszcza kocurów, występuje tendencja do tworzenia się kryształów w moczu. Dlatego większość z karm dla kastratów, oprócz kontroli wagi, zapewnia zwierzęciu odpowiednie pH moczu. Jego wartość u zdrowego kota powinna wynosić 6-6,5. Wahania w jedną ani w drugą stronę nie są pożądane. Jeżeli będzie ono za wysokie, mogą wystąpić w pęcherzu kota struwity, czyli fosforany amonowo-magnezowe. Przy zbyt niskiej wartości pH może wystąpić skłonność do wytrącania się szczawianów wapnia. Dlatego tak ważne przy analizie nowej karmy dla kota jest zwrócenie uwagi na proporcję takich pierwiastków, jak magnez, wapń, sód czy fosfor. Dodatkowo w przypadku tendencji do problemów z drogami moczowymi należy zachęcać kota do pobierania większej ilości wody. Pamiętaj również, że każda zmiana żywienia powinna odbywać się stopniowo. Mieszając początkowo karmy, minimalizujesz ryzyko zaburzeń układu pokarmowego.

Jak zapobiec nadwadze kota

 

• Wybierz właściwy sposób żywienia: rodzaj karmy, częstotliwość – min. 3 porcje, czas na zjedzenie posiłku - 15 min, stała pora karmienia. Wybieraj karmy dedykowane pod kątem wieku i problemów zdrowotnych, np. jeśli jesteś opiekunem kastrata, wybierz karmę dla kotów sterylizowanych.
• Ustal odpowiednią dawkę żywieniową. Karm kota zgodnie z zaleceniami na opakowaniu lub według zaleceń lekarza, dokładnie odmierzając wagę porcji.
• Zarządzaj aktywnością fizyczną zwierzęcia, zapewnij swojemu kotu dużo różnorodnej aktywności fizycznej. Zalecana jest dawka ruchu w ilości 2-3. godzin dziennie, ale nie mniej niż 1 godzina. Poświęcaj więcej czasu na zabawę ze swoim pupilem, w krótkich, ale częstych sesjach.
• Zachowaj konsekwencję i mobilizację, by pomóc zwierzęciu. Nie dokarmiaj kota jedzeniem ze stołu.
• Regularnie kontroluj wagę ciała swojego kota.
• Ograniczaj przysmaki i nagrody, stosuj je podczas treningu.
• Pamiętaj o zagrożeniach i konsekwencjach dotyczących otyłości.

 

Bibliografia:

D. Guidi, Żywienie i dietetyka psów i kotów, Wrocław 2021.

R.E. Minguez, Otyłośc psów i kotów, Wrocław 2020.

M. Ceregrzyn, R. Lechowski, B. Barszczewska, Podstawy żywienia psów i kotów, Wrocław 2019.

K. Sturgress, Choroby wewnętrzne kotów, Warszawa 2005

R. Spangenberg, Choroby kotów, Bydgoszcz 2004.