Gdy kot ma problemy z oddawaniem moczu — idiopatyczne zapalenie pęcherza.

Gdy kot ma problemy z oddawaniem moczu — idiopatyczne zapalenie pęcherza.
25-04-2025

Uważa się, że 70% wszystkich przypadków chorób dolnych dróg moczowych kotów (feline lower urinary tract disease FLUTD) spowodowane jest idiopatycznym zapaleniem pęcherza moczowego (feline idiopathic cystitis FIC). Według słownika przymiotnik idiopatyczny oznacza: powstający spontanicznie albo mający niejasne/nieznane podłoże (przyczynę). To pochodzące z języka greckiego określenie ( ἴδιος- idios — własny + παθος - pathos — cierpienie) w wolnym tłumaczeniu oznacza ,,chorobę samą z siebie".

 

Spis treści:

1. Objawy FIC

2. Jakie koty chorują na FIC najczęściej?

3. Budowa pęcherza u kota a FIC

4. Leczenie FIC

5. Dieta kota chorego na FIC

6. Konieczność minimalizowania stresu

 

Objawy FIC

Objawy fic. Infografika pokazująca różnece w wyglądzie kota zdrowego i chorego podczas oddawania moczu.

FIC ma najczęściej przebieg ostry, trwa średnio 5-7 dni, po czym objawy ustępują samoistnie. Wyzdrowienie nie jest jednak trwałe i zwykle obserwuje się nawrót choroby nawet po 1-2 latach.  Objawy FIC  to:

  • dysuria (utrudnione oddawanie moczu),
  • stranguria (bolesne oddawanie moczu),
  • periuria (oddawanie niewielkich ilości moczu w niewłaściwych miejscach),
  • pollakiuria (częstomocz),
  • hematuria (krwiomocz).

Opiekunowie często mówią, że kot staje się apatyczny lub agresywny, wylizuje okolice podbrzusza, nie pozwala dotykać się w okolicach miednicy, podczas oddawania moczu często miauczy, żwirek ma podbarwiony krwią. Przyczyny i patogeneza FIC nie są znane, choć istnieje wiele hipotez próbujących wyjaśnić jego powstawanie. Wiadomo, że istnieją określone czynniki środowiskowe, żywieniowe i osobnicze, które predysponują do wystąpienia FIC.

Jakie koty chorują na FIC najczęściej?

Typowy kot dotknięty tą chorobą to kastrat w młodym lub średnim wieku, korzystający z kuwety, który przebywa wyłącznie w domu, często razem z innymi kotami, a z wywiadu wiadomo, że kot jest mało aktywny, nerwowy i źle znosi sytuacje stresowe. Dieta kotów z FIC zwykle składa się z suchej karmy, co sprawia, że większa część wypijanej wody jest zużywana do produkcji mas kałowych, a mocz staje się bardzo zagęszczony, w związku z tym zawiera wysokie stężenie substancji drażniących błonę śluzową pęcherza. Uważa się również, że koty ras długowłosych są bardziej narażone na FIC. FIC należy do zapaleń aseptycznych.

Budowa pęcherza u kota a FIC

Stwierdzenie obecności bakterii w moczu może wynikać z nieprawidłowego pobierania próbki (metody inne niż nakłucie pęcherza) albo być wynikiem wtórnego zakażenia pęcherza. Badania nad wpływem wirusów na rozwój FIC cały czas trwają. Szczelność ściany pęcherza moczowego warunkowana jest przez ścisłe przyleganie do siebie komórek nabłonka przejściowego oraz warstwę glikozaminoglikanów (GAG) na jego powierzchni. Bariera ta chroni głębokie warstwy ściany pęcherza, reguluje przepływ wody, jonów i innych substancji oraz zapobiega przyleganiu mikroorganizmów i kryształów wytrąconych z moczu.

U pacjentów z FIC stwierdzono obniżone stężenie GAG w moczu i śluzie wytwarzanym przez nabłonek pęcherza moczowego, wzrost przepuszczalności ściany pęcherza dla wody i fluoresceiny oraz uszkodzenia komórek nabłonka. Wykazano również, że zaburzenia ilości i jakości GAG na powierzchni urothelium prowadzą do zmniejszenia jego szczelności oraz zwiększają podatność na uszkodzenia.

W badaniach ludzi i kotów cierpiących na śródmiąższowe zapalenie pęcherza dowiedziono, że dysfunkcja nabłonka może prowadzić do zjawiska tzw. przeciekającego nabłonka. W błonie podśluzowej pęcherza moczowego znajdują się zakończenia bezmielinowych włókien czuciowych typu C, których ilość u kotów chorych na FIC jest większa. Ich drażnienie ma powodować wzmożoną produkcję substancji P, odpowiadającej za rozszerzenie i wzrost przepuszczalności naczyń krwionośnych. Przypuszcza się, że efekt pobudzenia wspomnianych włókien mogą dawać zarówno toksyny zawarte w moczu jak i przewlekły stres. Efektem drażnienia ma być ból odczuwany przez kota, skurcz mięśni gładkich, obrzęk i wzrost przepuszczalności ściany pęcherza.

Leczenie FIC

Podobnie jak w przypadku innych chorób, których etiologię określa się jako idiopatyczną terapia FIC jest objawowa, która powinna uwzględniać:

  • dietę,
  • terapię przeciwlękową,
  • stosowanie leków przeciwbólowych i antybiotyków by zapobiec wtórnym zakażeniom bakteryjnym.

Dieta kota chorego na FIC

W przypadku FIC zadaniem diety leczniczej jest uzyskanie moczu o ciężarze właściwym nieprzekraczającym 1,030 g/ml. Rozcieńczenie moczu ma na celu zwiększenie diurezy i skrócenie czasu kontaktu związków chemicznych ze ścianą pęcherza. Osiąga się to poprzez stopniowe wprowadzenie wilgotnej karmy (najlepsza będzie specjalistyczna mokra karma weterynaryjna dla kota).

Opiekunowie powinni zachęcić kota do zwiększonego pobierania wody, istnieje kilka sposobów zainteresowania kota wodą: fontanna lub zwyczajne zostawianie cieknącego kranu.

Konieczność minimalizowania stresu

Podstawą terapii FIC jest zmniejszenie stresu. Opracowano model terapii behawioralnej (MEMO – multimodal environmental modification), której zadaniem jest redukcja stresu, między innymi poprzez urozmaicanie środowiska czy łagodzenia konfliktów między kotami.

Kluczowe są tu wywiad i rozmowa z opiekunem, który może nie zdawać sobie sprawy, że takie sytuacje jak przeprowadzka, wyjazd członka rodziny, czy remont mieszkania może być przyczyną pojawienia się lub nawrotu choroby.

Często konieczne jest wyjaśnienie rzeczy oczywistych, jak to, że koty to zwierzęta terytorialne i do najczęstszych czynników stresowych należą konflikty między osobnikami.  Kot w swoim środowisku życia ma wyznaczone strefy:

  • odpoczynku,
  • jedzenia,
  • załatwiania się
  • zabawy,

więc stres to często wynik konkurowania o miejsce odpoczynku, jedzenie czy kontakt z opiekunem. Zdominowany kot ogranicza możliwość kontaktu, nie podchodzi do właściciela, załatwia się poza kuwetą.

Kot by czuł się komfortowo powinien zawsze mieć możliwość ucieczki w miejsce, które uznaje za bezpieczne. Należy pamiętać, że „wrogiem” kota może być także dziecko czy ktoś z domowników. Zdarza się, że sygnałem stresującym jest sam widok innego kota za oknem. Preferowane miejsca odpoczynku to zazwyczaj wysokie półki i parapety, z których kot obserwuje otoczenie oraz kaloryfery, na których się wygrzewa. Aby zaspokoić te naturalne potrzeby kota, dobrze jest wprowadzić drapaki, kartonowe pudełka czy drabinki, po których mógłby się wspinać.

Koty wolą spożywać swoje posiłki w odosobnieniu, w bezpiecznym miejscu, gdzie nie zostaną zaatakowane z zaskoczenia. Nie należy kłaść misek blisko kuwety a dla każdego kota w domu powinna być osobna miska, ich wielkość i rodzaj powinny być dostosowane do upodobań  kota — niektóre nie lubią dotykać wibrysami brzegów miski.

Własna kuweta i drapak. Po lewej kot wąchający żwirek w kuwecie, po prawej kot siedzący na drapaku. Po prawej logo pupilkarma.

Kuweta musi być w miejscu ustronnym i spokojnym, czysta i akceptowana przez kota, najlepiej z bezzapachowym żwirkiem. Niektóre koty świetnie się czują w kuwetach zabudowanych, z wahadłowym wejściem, inne zaś mogą się ich bać, ważne, by kuweta była odpowiednio duża, tak by zwierzę mogło swobodnie się w niej poruszać. Jeżeli w domu znajduje się więcej kotów każdy powinien mieć możliwość korzystania z własnej.

Kontrolne wizyty u lekarza weterynarii. Jasny kot ma badanie usg w gabinecie weterynaryjnym. Po prawej logo pupilkarma.

W nawracających przypadkach, jeśli terapia behawioralna nie daje rezultatu, można rozważyć użycie leków przeciwdepresyjnych i przeciwbólowych. Na rynku dostępne są także suplementy zawierające syntetyczne GAG. Ich działanie polega na  regeneracji uszkodzonego nabłonka pęcherza moczowego i uszczelnianiu bariery epitelialnej. Wyniki badań wykazują, że suplementacja GAG zmniejsza istotnie częstotliwość nawrotów FIC oraz objawy hematurii. Kot z FIC, ze względu na specyfikę choroby jest pacjentem wymagającym regularnych wizyt kontrolnych i, w razie konieczności, modyfikacji postępowania terapeutycznego.

 

O autorze
Dr hab. Piotr Sławuta
profesor UPWR, lekarz weterynarii, specjalista chorób psów i kotów, konsultant Pupil Instytutu Żywienia Zwierząt
Podziel się na:

Polecamy w sklepie

Powrót

Komentarze

Dodaj komentarz
Komentarz
Podpis
Adres e-mail
Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany
Zatwierdź